Iemand interviewen vind ik een van de leukste dingen in mijn werk. Het is dé kans om mijn nieuwsgierigheid de vrije loop te laten en mijn gesprekspartner het hemd van het lijf te vragen. Figuurlijk dan natuurlijk. Voorwaarde is wel dat het gesprek soepel verloopt en we als het ware op dezelfde golflengte zitten. Is dit niet het geval? Dan is een interview een stuk lastiger en moet je hard werken om tot bruikbare informatie te komen. Gelukkig zijn er een aantal tips en tricks die helpen om een interview de juiste richting op te sturen. Welke dat zijn, lees je hieronder.
1. Bereid je goed voor
Of je nu een collega moet interviewen voor een blogartikel, informatie nodig hebt voor het schrijven van een vacaturetekst of een klantcase wilt schrijven, een goede voorbereiding is het halve werk. Zorg daarom altijd voor een volwaardige briefing. Voor jezelf en voor de geïnterviewde. Zo zitten jullie in elk geval op een lijn als het gaat om het doel van het interview. Het is namelijk knap lastig als jij probeert te achterhalen waarom het zo fijn werken is bij een organisatie, terwijl je gesprekspartner vooral over zichzelf wil praten. Bij een goede voorbereiding hoort ook het opstellen van een vragenlijst. In de meeste gevallen doe je dit rondom een centraal thema of specifieke doelstelling. Denk daarbij aan de ‘wat’, ‘waarom’ en ‘hoe’ van het onderwerp. Hoe meer vragen, hoe beter. Je weet immers van tevoren niet hoe het gesprek verloopt. Soms vertelt iemand uit zichzelf al veel waardoor je vragen overbodig worden, maar het kan ook zijn dat je wat meer moet sturen en aanmoedigen. Om goede inhoudelijke vragen te kunnen stellen, helpt het om van tevoren onderzoek te doen naar de persoon en het onderwerp. Zeker als je gesprekspartner een expert is in een bepaald onderwerp, is het fijn als je goed op de hoogte bent en gericht kunt doorvragen.
2. Denk aan de randvoorwaarden
Neem je het interview op of schrijf je mee? En doe je dit dan ouderwets met pen en papier of direct op je laptop of computer? En hoe neem je het interview af? Live, telefonisch of wordt het een videomeeting? Er is hierin geen goed of fout, zolang je je zaken maar op orde hebt. Zorg er dus voor dat de apparatuur en de tools die je wilt gebruiken voor jou werken. Ik vind het bijvoorbeeld prettig om tijdens een interview direct mee te tikken, zodat ik niet achteraf nog eens een geluidsopname hoef uit te werken. Dit vraagt wel snelle typvaardigheden en het vermogen om tegelijk te typen, vragen en luisteren. Je kunt er ook voor kiezen om mee te schrijven en voor de zekerheid het gesprek op te nemen. Als je dan later twijfelt over een formulering of quote, dan kun je dit terugluisteren. Meld het wel altijd als je een interview opneemt. Maak daarnaast goede afspraken over het tijdstip en de eventuele locatie van het interview, zodat jullie rustig en ongestoord kunnen praten.
3. Creëer een prettige, open sfeer
Een interview is altijd een beetje spannend voor beide partijen. Duik daarom niet meteen de diepte in. Geef een korte introductie en vertel wat de bedoeling is. Kan de geïnterviewde achteraf nog wijzigingen aanbrengen in de tekst? Laat dit weten. Vaak zijn mensen gespannen, omdat ze geen rare dingen willen zeggen. Als ze weten dat ze nog aanpassingen kunnen doorvoeren, dan zorgt dit voor meer ontspanning in het gesprek. Let wel op dat je dit alleen beloofd als het ook echt kan. Begin vervolgens met wat makkelijk te beantwoorden vragen. Dit geeft jou de gelegenheid om te wennen aan de manier waarop de ander communiceert. Bovendien krijg je hierdoor vaak al veel waardevolle informatie waar je later op kunt doorvragen.
4. Luister meer dan dat je praat
In het dagelijks leven zijn we vaak bang om stiltes te laten vallen in een gesprek, waardoor we geneigd zijn om snel door te gaan naar een volgend onderwerp. Bij een interview is dit niet handig. De meest waardevolle informatie zit namelijk vaak verscholen tussen de regels door. Laat dus gerust even een stilte vallen om je gesprekspartner de gelegenheid te geven de gedachten te ordenen. Soms kun je iemand aanmoedigen meer uit te weiden door te vragen: ‘kun je daar iets meer over vertellen?’ of: ‘kun je daar een voorbeeld van geven?’ Laat blijken dat je begrijpt wat de ander vertelt en dat je graag meer wilt weten. Oprechte interesse zorgt ervoor dat iemand eerder geneigd is meer informatie met je te delen.
5. Durf domme vragen te stellen
We hebben het allemaal geleerd op school: domme vragen bestaan niet. En toch kun je je soms knap dom voelen als je iets niet helemaal begrijpt. Vooral als de ander het doet voorkomen alsof het gaat om algemene kennis. Als interviewer moet je over die schroom heen durven stappen. Zeker als het gaat om jargon of complexe materie. Jij bent immers straks degene die deze complexe materie moet vertalen naar een begrijpelijke en leesbare tekst. Dit lukt alleen als je weet waar je over schrijft. In dat soort gevallen vraag ik vaak:
- Even voor mijn achtergrondinformatie, kun je uitleggen wat je daarmee bedoelt?
- Als je dit op een verjaardag moet uitleggen aan de zus van de buurvrouw, wat zou je dan vertellen?
- Je gaat me iets te snel. Kunnen we nog even terug naar… ?
- Begrijp ik goed dat je dus eigenlijk zegt dat…?
- Je hebt het al even benoemd, maar ik wil er graag nog even op terugkomen, zodat ik zeker weet dat ik het goed begrijp. (Om vervolgens de vraag op een net iets andere manier nogmaals te stellen).
6. Blijf scherp tot de laatste minuut
Het interview zit erop en je bent al aan het afronden. Misschien ben je stiekem in je hoofd al bezig met je volgende afspraak of de kinderen die naar voetbaltraining moeten. Wacht daar nog heel even mee! Juist aan het einde van het interview is de sfeer vaak minder afstandelijk of gespannen. Het ideale moment om er quasinonchalant nog even een persoonlijke vraag in te gooien. Vaak levert dit een mooie quote of verrassende wending op. Leent het gespreksonderwerp zich hier niet voor? Vraag dan in ieder geval of er nog dingen zijn die de geïnterviewde graag kwijt wil. Op die manier geef je hem/haar/hen de gelegenheid om ergens op terug te komen of iets te benadrukken. Het kan zijn dat degene zelf ook een lijstje met steekwoorden heeft opgeschreven. Door deze vraag te stellen zorg je ervoor dat je gesprekspartner met een goed gevoel terugkijkt op het gesprek en niet na afloop denkt ‘ik had het nog daarover willen hebben’.
Meer tips?
Moet je regelmatig mensen interviewen en kun je wel wat meer houvast gebruiken? Houd mijn website en Facebook-pagina dan goed in de gaten. Binnenkort kun je jouw interview skills nóg verder verbeteren met een online cursus interviewtechnieken.
Delen
