Het zweet staat in mijn handen. ‘Doe ik hier wel goed aan?’ Ik dacht dat ik opgelucht zou zijn, maar het voelt raar om na tien jaar mijn baan op te zeggen. Toch is het tijd voor iets nieuws. Ik volg mijn hart en spring in het diepe.
De dag nadat ik mijn ontslagbrief heb ingediend, heb ik vakantie. Die was al eerder gepland. Het komt me nu wel goed uit dat ik even rustig aan mijn besluit kan wennen. Daar, op dat zonnige eiland, voel ik langzaam een last van mijn schouders vallen. Ik hoor de golven breken op de rotsen. Een groepje jongens staat klaar om een duik te nemen. Ik vraag me af of ze geen angst voelen. Ze lachen en moedigen elkaar aan, bang lijken ze allerminst. Ook zij weten dat je beter in het diepe kunt springen. Het ondiepe doet pijn.
Storytellingtechnieken inzetten
Zo begon mijn avontuur als zelfstandig tekstschrijver, inmiddels alweer zo’n zes jaar geleden. Sindsdien heb ik heel wat teksten geschreven. Korte, lange, wervende, overtuigende en informerende teksten. Welke het beste gelezen worden? Dat zijn de teksten die de juiste snaar raken. Die ervoor zorgen dat de lezer op het puntje van de stoel blijft zitten. Om zo’n tekst te schrijven heb je in eerste instantie natuurlijk een goed onderwerp nodig. Daarnaast kun je gebruik maken van een aantal storytellingtechnieken die een gewone tekst omtoveren in een boeiend verhaal. De belangrijkste vind je hieronder.
Begin met een pakkende anekdote
Het is je vast opgevallen. Ik begon dit artikel niet met de introductie van mijn onderwerp, maar met een persoonlijke anekdote. Dit is een bewuste keuze. Door de lezer midden in een verhaal te laten vallen, heb je direct de aandacht. Het prikkelt de verbeelding. De lezer is nieuwsgierig waar het verhaal heen gaat. Dit werkt het beste als je beeldende taal gebruikt. Ik had de intro ook kunnen beginnen met ‘Na tien jaar trouwe dienst zegde ik mijn baan op om voor mezelf te beginnen.’ Maar door te beginnen met ‘Het zweet staat in mijn handen’ gevolgd door de rest van het verhaal, krijgt de lezer een beeld bij de situatie en de emotie. Je activeert dus niet alleen het deel in de hersenen dat informatie verwerkt, maar ook het visuele deel van de hersenen.
Schrijf in de tegenwoordige tijd
Een andere techniek die ik in de intro toepas, is het schrijven in de tegenwoordige tijd ondanks dat de gebeurtenis in het verleden plaatsvond. Deze techniek zorgt ervoor dat de lezer nog meer in het verhaal getrokken wordt. Je beleeft de situatie zoals de hoofdpersoon het beleefde op het moment dat het gebeurde. Vergelijkbaar met het kijken naar een film. Het speelt als het ware onder je ogen af. Door als schrijver te kiezen voor de tegenwoordige tijd maak je de tekst dus actiever en versterk je het effect van de anekdote. Kies je voor de verleden tijd, dan zorgt dat automatisch voor meer afstand tot het verhaal.
Gebruik voorbeelden
Schrijf je een tekst met veel feitelijke informatie? Maak deze informatie dan tastbaar met voorbeelden. In een tekst over IT-oplossingen voor modern werken kan ik bijvoorbeeld schrijven ‘met een werkplek in de cloud beschik je altijd en overal over de meest recente bestanden en informatie.’ Of ik zeg: ‘je opent een document en kijkt naar het beeldscherm. Dit had je gisteren toch al aangepast? Een collega heeft per ongeluk jouw werk overschreven. Met een werkplek in de cloud zal je dit niet overkomen.’ Door een voorbeeld te geven, is de kans een stuk groter dat de lezer de situatie en bijbehorende emotie herkent en daarom meer wil weten over de oplossing. Bovendien maken voorbeelden je tekst levendig en daarmee prettiger leesbaar.
Houd de aandacht vast
Elk verhaal of artikel bevat minstens één spanningsboog. Dit is de hoofdvraag waarop je als lezer – als het goed is – aan het einde van de tekst het antwoord weet. Daarnaast kun je werken met een aantal kleinere spanningsbogen. Dit doe je door interessante weetjes of prikkelende opmerkingen te verwerken in de tekst.
Schrijf je bijvoorbeeld over duurzaam wonen? Dan kun je de lezer vragen: ‘wat denk jij dat duurzamer is, in de stad wonen of midden in het groen?’ Vervolgens schets je een beeld van een drukke stad vol mensen, auto’s, lawaai en luchtvervuiling tegenover een rustige idylle op het platteland waar de vogels fluiten. Als lezer ben je nu geneigd te denken dat het laatste een stuk duurzamer is. Maar dan komt de ontknoping: niets is minder waar. Juist in steden gaan we veel efficiënter om met de beschikbare ruimte, grondstoffen en energie. Zo is het openbaar vervoer er beter geregeld en zijn de scholen, supermarkten en andere voorzieningen allemaal op loop- of fietsafstand.
Door op deze manier wetenswaardigheden te gebruiken of je lezer op het verkeerde been te zetten, houd je ze bij de les. Bovendien geef je ook nog eens een leuk feitje dat ze zelf kunnen gebruiken als ze tijdens de eerstvolgende verjaardag naast de buurvrouw van hun neef zitten en op zoek zijn naar gespreksstof.
Zorg voor een verrassend einde
Natuurlijk wil je dat je tekst tot het einde toe een boeiend verhaal is. Een veelgebruikte methode is terugverwijzen naar het begin, zodat je het verhaal ‘rond’ maakt. In veel gevallen werkt dit prima, maar soms kan het een beetje saai zijn. Je kunt het interessanter maken door de lezer in de laatste alinea extra informatie te geven, aan het lachen te maken of aan het denken te zetten. Hierdoor blijft de tekst langer hangen. Zo kan ik dit artikel afsluiten met:
Kortom, storytellingtechnieken zijn niet alleen geschikt voor spannende verhalen over mensen die in het diepe springen. Je kunt ze ook uitstekend gebruiken om een informatief artikel aantrekkelijker te maken.
Maar ik kan ook zeggen:
Gek hoe dat werkt, pas toen ik daadwerkelijk in het diepe sprong, kwamen er nieuwe mogelijkheden op mijn pad. Zo werkt dat ook met storytelling. Zodra je ermee gaat experimenteren, ontdek je steeds meer nieuwe manieren om je teksten aantrekkingskracht te geven. Boeken, films, sprookjes en mythen vormen opeens een onuitputtelijke bron van inspiratie. Schrijf jij straks over de superhelden binnen jouw organisatie? Of over spannende avonturen die leiden tot grote innovaties? In de wereld van storytelling is niets te gek.
Delen
